Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011


Σκουπιδια Κομποστα;

 Τι είναι η κομποστοποίηση; Η πιο εύκολη, φυσική και αποδοτική λύση για τη μείωση των οικιακών αποβλήτων και την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας λιπάσματος. Μπορείτε τώρα να μάθετε κι εσείς πώς να κομποστοποιήσετε σπίτι σας!

Κομποστοποίηση ονομάζεται η φυσική διαδικασία κατά την οποία τα οργανικά απόβλητα (φρούτα, λαχανικά, κλαδιά και φύλλα από τον κήπο ή τις γλάστρες στο μπαλκόνι) μετατρέπονται σε ένα πλούσιο οργανικό μείγμα (χούμους, κομπόστ), το οποίο έχει τη μορφή φυτοχώματος και χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή στα ελληνικά ως «λιπασματοποίηση».
Η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να έχει πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα.  Στους κάδους οικιακής κομποστοποίησης (ή αλλιώς ταχυανακυκλωτές), δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για να γίνουν οι αερόβιες  ζυμώσεις που θα μετατρέψουν όλα αυτά τα υλικά σε «χούμο» (humus), δηλαδή μαύρο χώμαπου είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και τόσο γεμάτο ζωή όσο το χώμα του δάσους. Ταυτόχρονα, βοηθάμε πολύ το περιβάλλον, γιατί γλιτώνουμε τις χωματερές από το ένα τρίτο του όγκου και το μισό του βάρους των σκουπιδιών που βγάζει στο δρόμο ένα νοικοκυριό και αποφεύγουμε έτσι την αναερόβια  ζύμωση των οργανικών απορριμμάτων που γίνεται στις χωματερές, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με ρύπους. Η εξοικονόμηση χρημάτων είναι ακόμη ένα πλεονέκτημα που προσφέρει η κομποστοποίηση αφού δεν είναι πλέον απαραίτητη η αγορά λιπασμάτων. Βελτιώνεται η ποιότητα του χώματος του κήπου μας και επιτυγχάνεται η καταπολέμηση των βλαβερών μικροοργανισμών στα φυτά μας.
Do it yourself λοιπόν!
Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι  ένας ειδικός κάδος κομποστοποίησης και ένα μακρύ ξύλο για ανακάτεμα.  Αν επιθυμούμε  να επιταχύνουμε τη διαδικασία, 

μπορούμε να αγοράσουμε έτοιμους μικροοργανισμούς (επιταχυντές). Ο κάδος  πρέπει να τοποθετηθεί στη σκιά και να προστεθεί μέσα σε αυτόν χώμα, ούτως ώστε οι διάφοροι μικροοργανισμοί και οι γαιοσκώληκες να μπορούν να εισέρχονται σε αυτόν. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κάδος κομποστοποίησης δε γεμίζει τόσο γρήγορα. Ο σωρός μικραίνει καθώς οι μικροοργανισμοί αποσυνθέτουν τα υλικά. Ας μην ξεχνάμε ότι τα φρούτα και τα λαχανικά που βάζουμε στον κάδο χάνουν το νερό τους με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο όγκος τους. Το κομπόστ είναι έτοιμο μετά από 4-8 μήνες. Έχει σκούρο χρώμα, μυρίζει βρεγμένο χώμα και δεν είναι πολύ συμπαγές. Επίσης, είναι πιθανό να φαίνονται ακόμη κομμάτια φύλλων ή άλλων φυσικών υλικών.
Πολλοί ίσως αναρωτιούνται αν υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία με την όλη διαδικασία. Κίνδυνος υπάρχει μόνο όταν η κομποστοποίηση δεν γίνεται σωστά. Όταν για παράδειγμα οι κάδοι μένουν ανοικτοί, προκαλούν δυσοσμία και γίνονται πόλος έλξης εντόμων. Παρόλα αυτά οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στον κάδο είναι πολύ υψηλές, με αποτέλεσμα να μην επιβιώνουν οι παθογόνοι οργανισμοί και να μειώνεται στο ελάχιστο κάθε κίνδυνος για την υγεία.
 Ποια υλικά βάζουμε στον κάδο για κομποστοποίηση;
>  Τεμαχισμένα κλαδιά από δέντρα και θάμνους, κλαδέματα, ξερά φύλλα, κομμένο γρασίδι
> Φλούδες και υπολείμματα φρούτων εφόσον δεν είναι ψεκασμένα, ωμά ή βρασμένα λαχανικά
>  Υπολείμματα από σαλάτες, χωρίς τα υγρά
>  Στάχτη π.χ από τζάκι
>  Κέλυφος αυγών
>  Χαρτιά κουζίνας (ρολό κουζίνας, χαρτοπετσέτες)
>  Πριονίδι (ειδικά αν είναι πολύ υγρό το κομπόστ)
>  Οργανικά λιπάσματα
>  Καφές και τσάι μαζί με τα φίλτρα και τα σακουλάκια τους
Τι ΔΕΝ μπορούμε να κομποστοποιήσουμε;
>  Υπολείμματα μαγειρεμένου φαγητού
>  Υπολείμματα ζώων (κομματάκια κρέατος, εντέρων, κόκκαλα κτλ)
>  Φύλλα και κλαδιά από φυτά τα οποία ασθενούν
Πρασπαθείστε το και εσείς και θα εντυπωσιαστείτε με το πόσο εύκολο και χρήσιμο είναι!

Έξι συνέπειες από τη συρρίκνωση της βιοποικιλότηταςΟι εκτιμήσεις για τον αριθμό των  ειδών χλωρίδας και πανίδας που είτε έχουν αφανιστεί τα τελευταία χρόνια είτε φλερτάρουν σοβαρά με την προοπτική της εξαφάνισης προκαλούν δέος.

Το 2007 ακόμα, ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος της Γερμανίας Σίγκμαρ Γκάμπριελ, είχε αναφερθεί σε προβλέψεις που έκαναν λόγο για εξαφάνιση του ενός τρίτου όλων των ειδών ως το 2050.
Στις 10 Νοεμβρίου δε, η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) ενέταξε στον Ερυθρό Κατάλογο (Red List) περισσότερα από 62.000 είδη πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Ωστόσο, οι εξαφανίσεις ειδών, ακόμα και οι μαζικές, δεν αποτελούν πρωτοφανές φαινόμενο. Παρότι αυτές στις μέρες μας οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα -λαθροθηρία, καταστροφή βιοτόπων, ρύπανση και κλιματική αλλαγή- έχουν καταγραφεί μαζικές απομειώσεις της βιοποικιλότητας χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Το ερώτημα που τίθεται είναι, τι έχει να χάσει ο άνθρωπος αν “φτωχύνει” η βιοποικιλότητα: η απάντηση είναι “πολλά”.

1. Υψηλό οικονομικό κόστος

Το κόστος τεχνητής ανασύστασης φυσικών λειτουργιών όπως η επικονίαση, η άρδευση, η ανασύσταση των εδαφών θα ανερχόταν σε τρισεκατομμύρια. Μόνο η αποψίλωση των δασών σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι κοστίζει από 2 έως 5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

2. Μειωμένη ασφάλεια τροφίμων

Η εισαγωγή νέων ειδών αυξάνει τον ανταγωνισμό με τα ενδημικά και συχνά οδηγεί στην εξαφάνιση τοπικών πληθυσμών. Αυτό συμβαίνει ακόμα και σε κτηνοτροφικές μονάδες όπου ξενικά είδη κτηνοτροφίας “διώχνουν” τα ντόπια. Αυτό συνεπάγεται περιορισμό του κτηνοτροφικού πληθυσμού γεγονός που τον καθιστά ποιο ευάλωτο σε ασθένειες, ξηρασία και αλλαγές κλιματικών συνθηκών.

3. Αυξημένη προσβολή από ασθένειες

Η μείωση της βιοποικιλότητας έχει δύο σημαντικές συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία και την εξάπλωση ασθενειών. Πρώτον, αυξάνει τον αριθμό των άρρωστων ζώων στους τοπικούς πληθυσμούς. Η έρευνα δείχνει πως τα είδη που είναι καλύτερα προσαρμοσμένα να επιβιώνουν σε “περιχαρακωμένους” βιότοπους είναι οι αποτελεσματικότεροι κομιστές παθογενών ιών. Όταν οι βιότοποι διασπώνται και μειώνονται σε μέγεθος, τα είδη αυτά αναμειγνύονται και προσβάλλουν τα υγιή που δεν φέρουν ασθένειες, ενώ οι άνθρωποι έρχονται σε συχνότερη επαφή μαζί τους.

4. Απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες

Το ζήτημα του καιρού δεν έχει να κάνει με το αν θα πάρουμε ομπρέλλα ή όχι, αλλά είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για ολόκληρες αγροτικές -και όχι μόνο- κοινωνίες σε όλο τον κόσμο. Η αλλαγή των κλιματικών συνθηκών συνεπάγεται ξηρασίες, καταστροφές και ξεριζωμό για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων.

5. Κόστος σε ανθρώπινες ζωές

Από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας εξαρτάται η ζωή αλιέων, αγροτών κλπ. Η επιβίωση του ανθρώπου είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με τα οικοσυστήματα που τον περιβάλλουν.

6. Απώλεια της εικόνας της Φύσης

Η φύση δεν είναι κάτι μη χειροπιαστό για το οποίο διαβάζουμε στα βιβλία και τις εγκυκλοπαίδειες. Όταν θα έχουμε καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον και στρέψουμε το βλέμμα από την οθόνη του υπολογιστή, τι θα έχει απομείνει;


Κραυγή αγωνίας από τους επιστήμονες για το «θερμό» 2011



Μια από τις θερμότερες χρονιές ήταν το 2011 σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), που προειδοποίησε για εντατικοποίηση των πλημμύρων της ξηρασίας και των ακραίων καιρικών φαινομένων, λόγω της αύξησης της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας.

«Η επιστήμη μας αποδεικνύει αναμφισβήτητα ότι ο πλανήτης θερμαίνεται και ότι αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες», δήλωσε στους δημοσιογράφους, ο Γενικός Γραμματέας του WMO, στο περιθώριο της Συνόδου για την Κλιματική Αλλαγή, στο Ντέρμπαν της Νοτίου Αφρικής.

Σύμφωνα με τον WMO, που υπάγεται στα Ηνωμένα Έθνη, οι 13 θερμότερες χρονιές καταγράφηκαν εντός της τελευταίας 15ετίας, από το 1997 και μετά.

Το γεγονός αυτό οδήγησε στην εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων, που αύξησαν τη σφοδρότητα των ξηρασιών και των βροχοπτώσεων στον πλανήτη.

Στην έκθεσή του ο WMO επισημαίνει ότι τα επίπεδα θαλάσσιου πάγου φέτος στην Αρκτική ήταν τα δεύτερα χαμηλότερα που καταγράφηκαν ποτέ, προειδοποιώντας ότι η αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου αναμένεται να προκαλέσει μη αναστρέψιμες αλλαγές στα οικοσυστήματα.

Πρόσφατα ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης προειδοποίησε ότι οι παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να αυξηθούν 3 με 6 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα αν οι κυβερνήσεις δεν καταφέρουν να περιορίσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Στην περίπτωση που το καταστροφικό αυτό σενάριο επιβεβαιωθεί, αναμένεται περαιτέρω λιώσιμο των πάγων και αύξηση της στάθμης των θαλασσών με αποτέλεσμα να χαθούν μικρά νησιωτικά κράτη.





Πίτα με κολοκύθα και μοσχοκάρυδο από τη Σάμο



Με καταγωγή από την Σάμο, η κίτρινη αλμυρή πίτα με κολοκύθα ήταν ένα από τα μαγειρικά ατού της κυρίας Γραμματικής, με τα οποία μας κακομάθαινε συστηματικά χρόνια ολόκληρα όσο ζούσε.

Η κυρία Γραμματική, για την οποία έχω γράψει στα περίφημα «σουτζουκάκια με κύμινο» έφερνε πάντα τις κολοκύθες, τεράστιες στρουμπουλές στη μια τους μόνο πλευρά απ’ το σπίτι της, τις καθάριζε και τις έτριβε στο χέρι κι έκανε μετά αυτή την κολοκυθόπιτα που είναι διάσημη σπεσιαλιτέ στο νησί της. Καθώς η πίτα ψηνόταν στο φούρνο για να πάρουν τα φύλλα αυτό το χρυσαφένιο χρώμα που ταιριάζει απόλυτα με την τραγανή τους υφή, η μυρωδιά του μοσχοκάρυδου τόσκαγε στον αέρα κι απλωνόταν στα δωμάτια κι έβλεπες τότε το πονηρό της χαμόγελο ευχαριστημένο όσο την τρελαίναμε με την ίδια ερώτηση «μα, σε πόση ώρα θα είναι πια έτοιμη;»

Σαμιώτικη η συνταγή, αυθεντική και πολυδοκιμασμένη είναι η απλούστερη εκδοχή και μάλλον η πιο κομψή για να κάνετε την πίτα με κολοκύθα. Αν θέλετε να παίξετε με το στιλ, μπορείτε να δοκιμάσετε την τεχνική της στριφτής πίτας, που επίσης συνηθίζεται στη Σάμο, βάζοντας τη γέμιση κατά μήκος σε κάθε φύλλο, στρίβοντάς το στη συνέχεια και τοποθετώντας το περιμετρικά σε σφιχτούς κύκλους σε στρογγυλό ταψί.

Εξαιρετικά νόστιμη όπως κι αν την κάνετε, με πιο αστεία και παραπειστική βερσιόν αυτή σε τριγωνάκια, που ξεγελάει τους άλλους κάνοντας την έκπληξη, μια και σπάνια περιμένει κανείς γέμιση κολοκύθας σ’ αυτό το σχήμα.

Προετοιμασία: 50-60 λεπτά περίπου και άλλη 1 ώρα το ψήσιμο. Λόγω της φέτας, προσέξτε το αλάτι, γιατί μπορεί και να μην χρειαστεί. Aντίθετα επιβάλεται να υπερβάλετε στο πιπέρι. Η ποσότητα της καθαρισμένης κολοκύθας που χρειάζεται αντιστοιχεί σε κολοκύθα 2 περίπου κιλών. Μπορείτε να ετοιμάσετε την πίτα νωρίτερα και να κάνετε το ψήσιμο την τελευταία στιγμή, υπολογίζοντας τον χρόνο πριν το σερβίρισμα. Συνταγή πιο εύκολη απ’ ό,τι αρχικά νομίζετε.

Υλικά (για 1 ταψί μεγέθους 37x 25 εκατ.)
1.3 κιλά κολοκύθα τριμμένη στον χοντρό τρίφτη (ή στο ανάλογο εργαλείο του μίξερ)
5 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα
3 κ.σ. άνηθο ψιλοκομμένο
1 μικρό ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
2 αβγά ελαφρά χτυπημένα
1,5 φλ. ελαιόλαδο
4 κ.σ. φρυγανιά
250 γραμ. φέτα τριμμένη
2 γερές πρέζες φρεσκοτριμμένο μοσχοκάρυδο
λίγο αλάτι, μπόλικο πιπέρι
1 πακέτο φύλλα για πίτα
μαύρο σουσάμι για γαρνίρισμα

Προθερμαίνετε τον φούρνο στους 180 βαθμούς C.

Ετοιμάζετε τη γέμιση: Σε βαθύ τηγάνι ζεσταίνετε καλά 2 κ.σ. ελαιόλαδο και προσθέτετε τα κρεμμυδάκια. Σοτάρετε για 3-4 λεπτά, βάζετε την τριμμένη κολοκύθα και μαγειρεύετε σε μέτρια φωτιά για 25 λεπτά, ανακατεύοντας μερικές φορές. Αποσύρετε και αφαιρείτε 1 φλυτζ. περίπου από το υγρό που υπάρχει.
Προσθέτετε όλα τα υπόλοιπα υλικά της γέμισης και ανακατεύετε.

Κάνετε την πίτα: Αλείφετε το σκεύος με ελαιόλαδο και στρώνετε ένα-ένα τα φύλλα, βάζοντας το πρώτο διπλό. Λαδώνετε κάθε φύλλο όπως το τοποθετείτε. Βάζετε την γέμιση και σκεπάζετε με τον ίδιο τρόπο, με τα υπόλοιπα φύλλα. Στο προτελευταίο, διπλώνετε προς τα μέσα όλες τις άκρες που περισσεύουν και τοποθετείτε το τελευταίο επάνω τους, αλείφετε με λάδι και ραντίζετε με νερό.

Με κοφτερό μαχαίρι κόβετε την πίτα σε κομμάτια παραλληλεπίπεδα ή ρόμβους και πασπαλίζετε με το μαύρο σουσάμι.

Ψήνετε στον προθερμασμένο φούρνο τοποθετώντας το σκεύος στο κάτω τρίτο της σχάρας για 1 ώρα. Στα 50 λεπτά ελέγχετε αν έχει ψηθεί η πίτα από κάτω σηκώνοντας ένα κομμάτι με προσοχή. Μπορείτε σ’ αυτό το σημείο να γυρίσετε τον φούρνο σε ψήσιμο κάτω με αέρα και να σκεπάσετε με αλουμινόχαρτο την πίτα αν έχει ήδη πάρει χρώμα ώστε να μην καεί.

Σερβίρισμα: Ζεστή (όχι καυτή) και τραγανή σαν πρώτο πιάτο. Συνοδέψτε την με κρασί.




Υποψήφια για παγκόσμιο πάρκο βιόσφαιρας η Σαμοθράκη



Υποψηφιότητα για «Παγκόσμιο Πάρκο Βιόσφαιρας» θέτει η Σαμοθράκη με σχετική αίτηση που κατέθεσε στην UNESCO κατόπιν πρωτοβουλίας των ερευνητών του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικολογίας της Βιέννης.

  Την αίτηση της υποψηφιότητας συνυπογράφει οι δήμαρχος Σαμοθράκης Γεώργιος Χανός, ο πρόεδρος της Ελληνικής επιτροπής «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» Δρ. Μιχαήλ Σκούλος και η πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO Μαρία-Αικατερίνη Παπαχριστοπούλου - Τζιτζικώστα.

Η μελέτη που κατατέθηκε στην UNESCO, συγκεντρώνει στοιχεία από παλαιότερες έρευνες αναφορικά με την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον του νησιού και καταγράφει τις εντυπώσεις τουριστών που έχουν επισκεφτεί τη Σαμοθράκη.

Στο πρόγραμμα της UNESCO συμμετέχουν μέχρι σήμερα περισσότερες από 100 χώρες, ενώ οι περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως «πάρκα βιόσφαιρας» ξεπερνούν τις 450.
Παγκόσμιο Πάρκο Βιόσφαιρας φιλοδοξεί να χαρακτηρισθεί η Σαμοθράκη






 Παγκόσμιο Πάρκο Βιόσφαιρας φιλοδοξεί να χαρακτηρισθεί από την Unesco το νησί της Σαμοθράκης, μετά την κατάθεση σχετικής υποψηφιότητας, που αναμένεται να αξιολογηθεί τον Φεβρουάριο του 2012.

    Συγκεκριμένα, πρόκειται για το πρόγραμμα Man and the Biosphere ('Ανθρωπος και Βιόσφαιρα), που με πρωτοβουλία των ερευνητών του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικολογίας της Βιέννης (Klagenfurt University), της καθηγήτριας και προέδρου Μαρίνα Φίσερ Κοβάλσκι (Marina Fischer-Kowalski) και του υποψήφιου διδάκτορα, περιβαλλοντολόγου Λάζαρου Ξενίδη, καθώς και με τη στήριξη του δήμου Σαμοθράκης, κατατέθηκε φάκελος υποψηφιότητας.

    "Με χρηματοδότηση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, εκπονήθηκε αρχικά μελέτη σκοπιμότητας για να αποδειχτεί, εάν η Σαμοθράκη είναι κατάλληλη για το πρόγραμμα αυτό", εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ.Ξενίδης.

    Η μελέτη περιελάμβανε τη συγκέντρωση πληροφοριών από παλιότερες έρευνες για την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον του νησιού, τη διεξαγωγή συνεντεύξεων με τοπικούς κοινωνικούς εταίρους και τη συλλογή 1511 ερωτηματολογίων από επισκέπτες του νησιού.

    "Τα αποτέλεσμα της μελέτης σκοπιμότητας ήταν θετικά, παρουσιάστηκαν στην τοπική κοινωνία και οι αντιδράσεις του κόσμου ήταν θετικές εξίσου", αναφέρει ο κ. Ξενίδης.

    Η επίσημη αίτηση προς την UNESCO υπογράφτηκε από τον δήμαρχο Σαμοθράκη Γεώργιο Χανό, τον πρόεδρο της Ελληνικής επιτροπής 'Ανθρωπος και Βιόσφαιρα Δρ.Μιχαήλ Σκούλο και την πρόεδρο της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO Μαρία-Αικατερίνη Παπαχριστοπούλου-Τζιτζικώστα.

    Σημειώνεται ότι σκοπός των αποθεμάτων βιόσφαιρας είναι να προωθήσουν και να επιδείξουν μια ισορροπημένη σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους και τη βιόσφαιρα.

    Το Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Ανθρώπου και Βιόσφαιρας

    Τα Αποθέματα Ανθρώπου και Βιόσφαιρας είναι περιοχές που περιλαμβάνουν χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα, όπου διασφαλίζεται η διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας, μέσω της βιώσιμης χρήσης της.

    "Είναι, στην ουσία, 'ζωντανά εργαστήρια' που δοκιμάζουν και προωθούν την ολοκληρωμένη διαχείριση της γης, του νερού και της βιοποικιλότητας, παράλληλα με την κοινωνική ευημερία", σημειώνει ο κ. Ξενίδης.

    Τα Αποθέματα Ανθρώπου και Βιόσφαιρας συνιστούν ένα παγκόσμιο δίκτυο υπό την προστασία και υποστήριξη της UNESCO. Το δίκτυο αυτό προωθεί την ανταλλαγή γνώσης, εμπειρίας και ανθρώπινου δυναμικού. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν 580 Αποθέματα Βιόσφαιρας σε 114 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο, με σκοπό τη διατήρηση και προστασία των οικοσυστημάτων, των ειδών και της γενετικής ποικιλίας. Παράλληλα, προωθείται η οικονομική και ανθρώπινη ανάπτυξη, που είναι κοινωνικά, πολιτιστικά και οικολογικά βιώσιμη, όπως και η υποστήριξη για την έρευνα, παρακολούθηση, εκπαίδευση και ανταλλαγή πληροφοριών σε σχέση με τοπικά, εθνικά και παγκόσμια θέματα, για τη διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος και την οικονομική ανάπτυξη.

    "Τα Αποθέματα Ανθρώπου και Βιόσφαιρας μπορούν να αποτελέσουν πλατφόρμα ανάπτυξης της περιοχής, με τη δημιουργία και ενδυνάμωση προγραμμάτων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας και τη διασφάλιση της διατήρησης της βιοποικιλότητας", υπογραμμίζει ο κ.Ξενίδης.

    "'Αλλωστε", προσθέτει, "με την ανακήρυξη της Σαμοθράκης ως Πάρκου Βιόσφαιρας, το νησί μπαίνει σε μια παγκόσμια λίστα περιοχών με βιώσιμη ανάπτυξη και αποκτά ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις, που αφορούν την έρευνα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, που σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, μπορούν να αποτελέσουν πιλοτικές περιοχές και παραδείγματα καλών πρακτικών".

    Το επίπεδο της χρηματοδότησης ενός Αποθέματος Βιόσφαιρας εξαρτάται από τον αριθμό και τη φύση των προγραμμάτων και των δραστηριοτήτων που επιτελούνται. Πολλές φορές, υπάρχουσα χρηματοδότηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη κοινών στόχων, ενώ η UNESCO μπορεί να βοηθήσει στην ανεύρεση πόρων, αλλά και σταθερών χρηματοδοτικών μηχανισμών.

    Σύμφωνα με τον κ. Ξενίδη, κάθε Απόθεμα έχει το δικό του σύστημα διακυβέρνησης, με το οποίο διασφαλίζεται η επίτευξη των λειτουργιών και των στόχων του.

    "Το σύστημα διαχείρισης του Αποθέματος", εκτιμά, "είναι απαραίτητο να είναι ανοιχτό, εξελισσόμενο και προσαρμοζόμενο, ώστε η τοπική κοινωνία να μπορεί να ανταποκρίνεται σε εξωτερικές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν τις οικολογικές και πολιτιστικές αξίες του".




Η πόλη του Ηρακλείου αλλάζει...κλίμα

Ο Δήμος Hρακλείου επιχειρεί βιοκλιματική στροφή για να αλλάξει την περιβαλλοντική εικόνα της πόλης και να αξιοποιήσει ευρωπαϊκά κονδύλια...

 

Έτσι, όπως διαβάζουμε στο CretaLive, μετά τα βιοκλιματικά κτίρια και τα σπίτια που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα έρχονται και οι πλατείες, οι δρόμοι που θα κατασκευάζονται πλέον με βάση τις βιοκλιματικές μελέτες που κάνουν οι ειδικοί. Στη λίστα του δήμου Ηρακλείου είναι δύο βασικές πλατείες του κέντρου , της Ελευθερίας και της Ανάληψης, καθώς και η οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου που εντάσσονται σε αυτό το καινοτόμο σχέδιο.

   Τα ήδη υπάρχοντα αρχιτεκτονικά σχέδια των δύο πλατειών και του συγκεκριμένου δρόμου αναμένεται να τροποποιηθούν ώστε τις επόμενες ημέρες με το που θα βγει το πρόγραμμα από τα τομεακά του υπουργείου Περιβάλλοντος να είναι έτοιμος ο δήμος να καταθέσει αίτηση για χρηματοδότηση των έργων αυτών. Και εάν προλάβει θα είναι από τους λίγους δήμους που θα είναι παρών σε αυτή τη διαδικασία για τη χρηματοδότηση των βιοκλιματικών υποδομών.

   Την πληροφορία αυτή επιβεβαίωσε και ο δήμαρχος κύριος Κουράκης, που είπε ότι όντως μια ομάδα των τεχνικών υπηρεσιών εργάζεται πάνω σε αυτό το σχέδιο για να μπορεί ο δήμος να είναι ανταγωνιστικός και παρών στη νέα εποχή.

   "Ναι, αυτή είναι η νέα εποχή, το μέλλον. Γι'αυτό τις μελέτες που έχουμε για την συμβατική ανάπλαση των πλατειών και του συγκεκριμένου δρόμου θα τις τροποποιήσουμε" είπε ο κύριος Κουράκης τονίζοντας ότι για το δήμο δεν θα
σταματήσει αυτή η διαδικασία στα συγκεκριμένα έργα. Για τις δύο πλατείες άλλωστε ήταν στο πρόγραμμα του δήμου η ανάπλαση τώρα θα γίνει και... βιοκλιματικά.

   Το πρόγραμμα ανά την Ελλάδα θα είναι κοντά στα 60 εκατομμύρια ευρώ και σε αυτόι θα μπει ότι ο καλύτερος...

   "Για να ενταχθούμε σε ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει να έχουμε μετρήσεις, στοιχεία, να αποδείξουμε ότι θα αλλάξουμε το...κλίμα της περιοχής" είπε ο κύριος Κουράκης που θεωρεί ότι το υπάρχον προσωπικό του δήμου μπορεί να φέρει σε πέρας αυτό τον σχεδιασμό.


   Έτσι, όλοι οι τεχνικοί δουλεύουν στην κατεύθυνση να μετρήσουν θερμοκρασίες, υγρασίες, υλικά, δέντρα, (φυλλοβόλα και αειθαλή), να προτείνουν τον γενικότερο σχεδιασμό. Η μελέτη θα υποδεικνύει τι υλικό θα μπει στο δρόμο και στις πλατείες για την απορρόφηση της θερμότητας, τι δέντρα πρέπει να είναι και σε ποιο σημείο (θα μετρηθεί ακόμη και η...σκίαση)!

   "Από όσο γνωρίζουμε πρέπει να ετοιμαστεί κάθε μελέτη και θα αξιολογηθεί.
   Με βάση τους στόχους θα μπουν και στη βαθμολογία, ο καλύτερος προκρίνεται είπε ο ίδιος...

   Ο πρώτος βιοκλιματικός δρόμος που έγινε στην Ελλάδα ήταν στην αγία Παρασκευή και...λειτούργησε.

   Η μείωση της μέγιστης θερμοκρασίας προκάλεσε μείωση από 10% έως 15% της ενέργειας για τις ανάγκες των κλιματιστικών στα κτίρια κατά μήκος της Αγίου Ιωάννου και αύξηση από 20% έως 25% του επιπέδου της θερμικής άνεσης, δηλαδή της καλύτερης αίσθησης λόγω της δροσιάς.
   Για τη μετατροπή του δρόμου σε βιοκλιματικό, απλώς χρησιμοποιήθηκαν υλικά με μικρή απορροφητικότητα της ηλιακής ενέργειας. Η χρησιμοποίηση τέτοιων υλικών είχε ως συνέπεια να αυξηθεί και η ταχύτητα του ανέμου . Έτσι, σε πρώτη φάση ξηλώθηκε το υπάρχον οδόστρωμα και επιστρώθηκε με ανοιχτόχρωμο γρανίτη και ιγνιμβρίτη υλικό με το οποίο είναι επικαλυμμένα τα πεζοδρόμια

   Επιπλέον, στον δρόμο φυτεύτηκαν 160 πλατάνια και 80 θαμνώδη φυτά- συν τα υπάρχοντα- τα οποία ποτίζονται με αυτόματο σύστημα.

ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ- ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΜΕ- ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΥΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ


ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΤΟΠΙΚΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ’  ΓΙΑ:

1) ΤΗΝ  ΤΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ  

2) ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 

3) ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ 
    ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΣΧΕΤΙΚΟΥ ΟΔΗΓΟΥ


Στα πλαίσια του προγραμματισμού των δραστηριοτήτων του Κ.Π.Ε. Μολάων για το σχολικό έτος 2011 – 2012, η παιδαγωγική ομάδα του κέντρου μας, εκτός των άλλων, σκοπεύει να δημιουργήσει τοπικό θεματικό δίκτυο, με τη συμμετοχή των σχολείων, και φορέων ή  συλλόγων της περιοχής μας (Καλλικρατικός δήμος Μονεμβασίας, με έδρα τους Μολάους).

   Στόχος μας να ασχοληθούμε με:
Α) Την τοπική λαϊκή παράδοση και τον πολιτισμό της περιοχής μας, μέσα από την ενεργοποίηση δασκάλων, καθηγητών, μαθητών και την συμμετοχή φορέων και συλλόγων, που θα αναλάβουν να καταγράψουν την λαογραφία της περιοχής, ήθη και έθιμα, μέσα από προσωπικές μαρτυρίες παλαιοτέρων, από βιβλία και παλαιότερες εκδόσεις ή άλλο αρχειακό υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί.
   Πιστεύουμε πως στα μέρη μας υπάρχει ένας μεγάλος πλούτος, που θα πρέπει να καταγραφεί, να διασωθεί και να αναδειχτεί με στόχο να αξιοποιηθεί  κατάλληλα από τις νέες γενιές και από όσους ενδιαφέρονται σχετικά.

Β) Την προστασία και ανάδειξη του αρχαίου ελαιώνα της περιοχής μας, με την σύμπραξη της τοπικής αυτοδιοίκησης και φορέων του τόπου και με την επιστημονική υποστήριξη του ΤΕΙ Καλαμάτας ή και άλλων ιδρυμάτων ή ειδικών επιστημόνων.
   Θα πρέπει να καταγραφούν οι αρχαίες ελιές της περιοχής, που πιστεύουμε ότι  μπορεί να φτάνουν  σε ηλικία ακόμη και χιλιάδες χρόνια, να ευαισθητοποιηθεί το κοινό, να ενημερωθούν οι ιδιοκτήτες, να προστατευθούν και να αναδειχτούν τα αρχαία αυτά δέντρα τα οποία αποτελούν μνημεία της φύσης αλλά και δείκτες μιας μακραίωνης πολιτισμικής διαδρομής που ενεργοποιεί τη συλλογική μνήμη και την αγάπη για το περιβάλλον.
Γ) Την έκδοση οδηγού με τα σπάνια, πολύ αξιόλογα και όχι τόσο γνωστά μνημεία του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος στον τόπο μας, με σκοπό την ανάδειξή τους. 
   Τα μνημεία αυτά πρέπει να γίνουν γνωστά και προσιτά και στην τοπική κοινωνία που πολλές φορές ούτε καν γνωρίζει την ύπαρξή τους, την αξία ή τη σημασία τους.
   Για το λόγο αυτό, θα προσπαθήσουμε να ενεργοποιήσουμε τους μαθητές των σχολείων μας, αλλά και τοπικούς φορείς, ώστε οι ίδιοι να εμπλακούν άμεσα στην διαδικασία,  να υποδείξουν τα μνημεία του τόπου τους, να βρουν πληροφορίες και κάποια ιδιαίτερα στοιχεία της ιστορίας ή της ταυτότητάς τους.
   Σκοπός η δημιουργία ενός πρακτικού οδηγού  που μπορεί  να αξιοποιηθεί και από τους πολλούς επισκέπτες του δήμου μας και ιδιαίτερα αυτούς που επιζητούν μια εναλλακτική, πιο ποιοτική, πιο ουσιαστική και σε βάθος προσέγγιση του τόπου μας κατά τις διακοπές τους.



  ΔΕΙΓΜΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ

                              TO KAΣΤΡΟ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ




Φυσικό περιβάλλον
- Γεωμορφολογία της
  περιοχής του Κάστρου
- Χλωρίδα – πανίδα
 - Αλληλεπίδραση ανθρώπων –
   φύσης

   



Πολεοδομική σχεδίαση
- Δομή της πόλης
- Οχύρωση
- Οργάνωση οικισμών


Κάστρα και ιστορία

-Πότε κτίστηκαν και γιατί;
-Ιστορικό πλαίσιο




Αρχιτεκτονική μελέτη
- Υλικά κατασκευής
- Εναρμόνιση με το
   φυσικό περιβάλλον
- Επιρροές από κατακτητές
- Χρήση των χώρων του
   σπιτιού

 Τοποθέτηση στο χάρτη
- Άλλα κάστρα της
  Ελλάδας




Οικονομία
- Επαγγέλματα
- Προίόντα
- Ασχολίες τότε και   σήμερα





Αειφορική διαχείριση
- Επαναχρησιμοποίηση δομικών και άλλων υλικών
Ενεργειακές ανάγκες
- Πηγές ενέργειας (χθες –
  σήμερα)
- εξοικονόμηση ενέργειας
  του οικισμού
- Ύδρευση – διαχείριση
   νερού
- αποχέτευση
- επιπτώσεις στο περιβάλλον



Τουριστική - πολιτιστική ανάπτυξη
- Προτάσεις ανάπτυξης
- Αξιοποίηση κτισμάτων



Λατρεία
- Τόποι λατρείας
- Αρχιτεκτονική - -Αγιογραφίες

Καθημερινή ζωή
- Παρασκευή φαγητού
- Έπιπλα – σκεύη
- Κοσμήματα – καλλωπισμός 




Αισθητική αγωγή
-ζωγραφική
- Κολλάζ
-θεατρικό δρώμενο
-κατασκευές



Λαογραφία
- Τραγούδια
- Θρύλοι – παραδόσεις
- Ήθη – αξίες

Κοινωνική ζωή
- Γάμοι
- Πανηγύρια – γιορτές
- Λουτρά
- Παζάρια

Κάστρα και χημεία
-χρωστικές ουσίες
-βυρσοδεψία
-παρασκευή σαπουνιού

   






Εθνικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
«Κάστρο: Ο τόπος το ορίζει και ο άνθρωπος το χτίζει»

Διαθεματική Προσέγγιση του Κάστρου:
 Ο  τόπος και οι άνθρωποι

1)    Κάστρα και γεωγραφία   
      Τι θα ήταν το κάστρο αν δεν υπήρχε ο τόπος του;

  • Πού χτίζονταν τα κάστρα γεωγραφικά και τοπογραφικά.
  • Στην παράλια χώρα στη μεσογειακή και για πιο λόγο?
  • Διακρίνουμε τα κάστρα ανάλογα με τις ιστορικές περιόδους και προσπαθούμε να εντοπίσουμε το δίκτυο των κάστρων της ιδίας περιόδου και τα κοινά τους στοιχεία.
  • Τα τοποθετούμε πάνω στο χάρτη.
  • Εξετάζουμε το χώρο πάνω στον οποίο είναι κτισμένο ένα κάστρο ή ένα οχυρό. Συνήθως είναι κτισμένο  σε στρατηγικά σημεία για να ελέγχουν την περιοχή. Παρατηρούμε αν το κάστρο ελέγχει πεδιάδα ή θαλάσσιο πέρασμα.
  • Προσπαθούμε να εντοπίσουμε το οδικό δίκτυο που συνέδεε τα κάστρα αν το κάστρο βρίσκεται στη μεσογειακή χώρα καθώς και τις υποστηρικτικές του εγκαταστάσεις.
  • Αν πρόκειται για κάστρο κοντά στη θάλασσα εντοπίζουμε τη θαλάσσια οδό που ακολουθούν τα πλοία και το ρόλο που έπαιζε η συγκεκριμένη οχύρωση για τον ανεφοδιασμό ή την ασφάλεια που προσέφερε.
  • Εξετάζουμε εκτός από το χώρο και την πόλη που υποστήριζε το κάστρο και αν οι κατοικίες βρίσκονται μέσα σ’ αυτό ή γύρω από αυτό.

2) Κάστρα και ιστορία

  • Πότε κτίστηκε το κάστρο ή το οχυρό και για ποιο λόγο.
  • Ήταν μόνο μια γραμμή άμυνας ή  και  χώρος κατοικίας παράλληλα;
  • Ποιο ήταν το ιστορικό πλαίσιο της εποχής εκείνης;
  • Εξετάζουμε αν πρόκειται για αρχαίο κτίσμα, μεσαιωνικό, φράγκικο ή νεότερο και προσπαθούμε να το τεκμηριώσουμε.
  •  Παρατηρούμε τον τρόπο, τα υλικά κατασκευής, το σχήμα του και προσπαθούμε να το εντάξουμε χρονικά.
  • Πολλές φορές καλούμε τους μαθητές να κατανοήσουν το ρόλο που έπαιζε το κάστρο στη ζωή της πόλης και της περιοχής.
  •  Εκτός από τον αμυντικό του χαραχτήρα τι ρόλο έπαιζε στην οικονομία και τη ζωή των κατοίκων.
  • Ποιες πληροφορίες αντλούμε για τη ζωή των ανθρώπων εκείνης της εποχής
  • Ποιοι έμεναν στο κάστρο μόνιμα, περιστασιακά, σε περίπτωση κινδύνου  (ο βασιλιάς, η φρουρά , οι τεχνίτες, ο λαός..)
  • Πώς κατανέμονταν οι διάφορες κοινωνικές ομάδες και τάξεις   με βάση τα χωροταξικά δεδομένα, τη φυσική διαμόρφωση και τις ιδιαίτερες συνθήκες του τόπου.   
3) Κάστρα και λογοτεχνία

  • Δημοτικά τραγούδια για  τον ηρωισμό ή την ομορφιά των ανθρώπων που έμεναν σε αυτά  είτε για το πόσο απόρθητα είναι.
  • Αναφορές για τα συγκεκριμένα Κάστρα στην λογοτεχνία
  • Παλαιά κείμενα (16ου 17ου …αιώνα) με αφηγήσεις ιστοριών για  τα κάστρα. Κείμενα  περιηγητών ή λογοτεχνών που αναφέρονται στα κάστρα. Ιστορίες ή μυθιστορήματα (πριγκηπέσα Ιζαμπώ) με ιππότες, βασιλοπούλες που δίνουν πληροφορίες για την διοίκηση και την κοινωνική ζωή σε ένα κάστρο.
  • Θρύλοι και παραδόσεις για τα κάστρα, που διασώθηκαν μέχρι σήμερα
  • Ιστορίες ηρωισμού ή και έρωτα που συνέβησαν στα κάστρα. Ηρωικές έξοδοι, αυτοθυσία των πολιορκημένων ή αυτοκτονίες από αγάπη

4) Κάστρα και επιστήμες:

- Κάστρα και  χημεία
  • Παρασκευή κρασιού
  • Φαρμακευτικές συνταγές
  • Χρωστικές ουσίες στην αρχαιότητα και το Βυζάντιο
  • Φυσικές χρωστικές. Πορφύρα (πως γινόταν η επεξεργασία του κόκκινου χρώματος, ύπαρξη πορφυρείων, τοπική οικονομία και  επεξεργασία της πορφύρας…) Παρασκευή κόκκινου χρώματος από πρινοκόκι (συλλογή, επεξεργασία)
  • παρασκευή σαπουνιού
  • κατεργασία των δερμάτων
  • η  χημεία και η συμβολή της στην εξέλιξη  της πολεμικής τέχνης

- Κάστρα και ιατρική

  • Ύπαρξη ή όχι δομών οργανωμένης ιατρικής περίθαλψης
  • Ύπαρξη λιμοκαθαρτηρίου
  • Φαρμακευτικές συνταγές, ματζούνια, παραδοσιακές ιατρικές πρακτικές

- Κάστρα και μαθηματικά

  • Μέτρηση του ύψους ενός κτιρίου ή ενός φρουρίου με  αρχαίες πρακτικές  μεθόδους
  • Μέτρηση αποστάσεων με παρόμοιες πρακτικές μεθόδους

- Κάστρα και Γεωλογία- Φυτολογία - Ζωολογία

  • Γεωλογική εξέταση του χώρου που είναι χτισμένο το οχυρό
  • Αναζήτηση απολιθωμάτων – χρονολόγηση με βάση τα απολιθώματα
  • Μελέτη της χλωρίδας της περιοχής.  Ενδημικά είδη ή απειλούμενα.
  • Μελέτη της πανίδας του χώρου. Οι εγκαταλειμμένες κατοικίες ιδανικό καταφύγιο άγριας πανίδας
  • Αλληλεπιδράσεις ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος του Κάστρου.
5) Πολεοδομία – αρχιτεκτονική


- Πολεοδομική οργάνωση του Κάστρου

  • Οχύρωση και οχυρωματικά έργα στις διάφορες ιστορικές φάσεις
  • Οργάνωση οικισμού:
- Δομή της πόλης (είναι χτισμένη με σχέδιο ή όχι και τι κυριαρχεί)
      - Κτίρια που κυριαρχούν
- Τα λατρευτικά κτίρια της πόλης
- Μελέτη του συστήματος των δεξαμενών, των στερνών.
- Το αποχετευτικό σύστημα
- Το κάστρο υποστηριζόταν από λιμάνι αν βρίσκεται κοντά στη θάλασσα


- Αρχιτεκτονική

  • Ιστορική ταυτοποίηση των οικιών και των κτισμάτων
  • Ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά γνωρίσματα του συγκεκριμένου Κάστρου
  • Η διάρθρωση των οικιών
  • Ο προσανατολισμός τους
  • Οι ενεργειακές τους ανάγκες και πως τις κάλυπταν (Θέρμανση, εστία, φωτισμός….)
  • Εναρμόνιση των αρχαίων κτισμάτων με το φυσικό περιβάλλον – διερεύνηση και τεκμηρίωση
  • Επιρροές στην αρχιτεκτονική από τους κατά καιρούς κατακτητές στο πέρασμα των χρόνων. Παρατήρηση για  το πώς  έχουν αυτές ενσωματωθεί στα κτίσματα.


- Δομικά υλικά

  • Προέλευση υλικών κατασκευής του κάστρου. Αν ήταν από μακριά τι συμπεράσματα βγαίνουν για το εμπόριο και την οικονομία?
  • Γινόταν επανάχρηση των υλικών και πως αυτό λειτούργησε αειφορικά?
  • Χρησιμοποιούσαν τα υλικά του τόπου τους; Ποια ήταν  και τι προσέδιδε αυτό στο χώρο και την τοπική οικονομία?












6) Αειφορική προσέγγιση ενός Κάστρου

- Διαχείριση του νερού και επαναχρησιμοποίηση υλικών σε ένα κάστρο η μια καστροπολιτεία


  • Ύπαρξη στέρνας ( χώρος κατασκευής, τρόπος συλλογής νερού, καθαρότητα)
  • Δημόσιες δεξαμενές (σε ποιο χώρο βρίσκονταν, πότε τις χρησιμοποιούσαν)
  • Μεταφορά νερού στο κάστρο από πηγή εκτός (ποιοι κίνδυνοι υπήρχαν)
  • Ύπαρξη πηγής μέσα στο κάστρο (θεϊκό δώρο)
  • Φειδώ στην κατανάλωση νερού. Ποια άλλα μέτρα έπαιρναν ώστε να υπάρχει επάρκεια νερού.
  • Μελέτη λουτρού, αν υπάρχει (αρχαίο βαλανείο, ρωμαϊκό λουτρό, χαμάμ)
  • Που πήγαιναν τα απόνερα (κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών)
  • Από πού προέρχονται τα δομικά υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ενός Κάστρου;
  • Χρησιμοποιήθηκαν υλικά  από προϋπάρχοντα  οικιστικά σύνολα ή μνημεία;

- Διαχείριση ενός Κάστρου σήμερα: προστασία - ανάδειξη

  • Το κάστρο ως τουριστικό αξιοθέατο
  • Ανακατασκευή, αναστύλωση κτιρίων – Νέες χρήσεις – Σημερινή μορφή κτιρίων, οικισμού
  • Χωρική φυσιογνωμία του οικισμού. (Σήμερα παραμένει η έννοια του οικισμού όπως ήταν παλαιότερα ή άλλαξε φυσιογνωμία από τον τουρισμό).
  • Φωτισμός αρχαιολογικών χώρων, υπέρ και κατά.
  • Κάστρο σήμερα και τοπική οικονομία
  • Πως θέλουμε τους αρχαιολογικούς χώρους σήμερα. Τι είδους παρεμβάσεις μπορούν  να γίνουν.
  • Πολιτιστικά δρώμενα σε ένα Κάστρο που να δένουν με τη φυσιογνωμία και την ιστορία του













7) Η ζωή σε ένα κάστρο ή μια καστροπολιτεία. ( τo Kάστρο ως
    κέλυφος ζωής )

  • Η ζωή των γυναικών. Μελετούμε τις κοινωνικές ομάδες χωριστά. Πως ήταν η ζωή για τις αγρότισσες, τις εμπόρισσες, τις αριστοκράτισσες, τις πάνδημες…
  • Η ζωή των παιδιών. Πως μορφώνονταν τα παιδιά, ποιοι ήταν οι δάσκαλοί τους, τι παιχνίδια έπαιζαν.
  • Ποιες ήταν οι διατροφικές τους συνήθειες; τοπικές συνταγές μαγειρικής.
  • Παρατηρούμε το εσωτερικό ενός σπιτιού καθώς και τα αντικείμενα που υπήρχαν μέσα σε αυτό.


           Ποιο αναλυτικά
  • Μελέτη ένδυσης, υπόδησης, κοσμημάτων, οικιακών σκευών, αντικειμένων καθημερινής χρήσης, κόμμωσης…
  • Οι συγκεκριμένες θεματικές ενότητες οι οποίες μπορούν να μελετηθούν διεξοδικά και να έχουν και μέρος κατασκευής από τους μαθητές.


- Κοινωνική ζωή

  • Γιορτές και πανηγύρια. Με αφορμή ποια γεγονότα γιόρταζαν και τί ακριβώς έκαναν κατά τη διάρκεια των εορτών.
  • Γάμοι, βαπτίσεις, θάνατοι. Πως συνήθιζαν να τελούν αυτά τα μυστήρια. Από ποια ηλικία επιτρεπόταν ο γάμος

- Οικονομία

  • Επαγγέλματα που κυριαρχούσαν
  • Ασχολίες των  κατοίκων
  • Οικονομική οργάνωση μιας καστροπολιτείας
  • Κοινωνικές τάξεις που  υπήρχαν και τι ρόλο έπαιζε η κάθε ομάδα στην οικονομία της περιοχής


- Λατρεία

  • Τόποι λατρείας (μέσα στο κάστρο, γύρω από αυτό…)
  • Κτίρια που αντιπροσωπεύουν τις λατρευτικές συνήθειες των ανθρώπων και των διάφορων κατακτητών (ανάκτορο, εκκλησίες ορθόδοξες η καθολικές, τζαμιά, σπήλαια..)
  • Αρχιτεκτονική λατρευτικών χώρων
  • Εικονογραφία
  • Επιρροές από άλλους λαούς ή θρησκείες




8) Αισθητική προσέγγιση του κάστρου

  • Ζωγραφική , το κάστρο ως πηγή έμπνευσης
  • Φωτογραφία
  • Κολλάζ, κατασκευή κολλάζ με θέματα παρμένα από το κάστρο
  • Θέατρο. Θεατρικό παιχνίδι ή παιχνίδι ρόλων με κείμενα γραμμένα για το κάστρο ή εμπνευσμένα από αυτό.
  • Κινηματογράφος .Έργα γυρισμένα στα κάστρα ή για τα κάστρα
  • Μουσική. Μουσική υπόκρουση σε ένα θεατρικό δρώμενο ή κινηματογραφικό έργο.
  • Ήχοι του κάστρου. Ήχοι που μπορεί κανείς να ακούσει σε ένα κάστρο ή μια καστροπολιτεία. Μπορεί να είναι ήχοι του χθες του σήμερα ή διαχρονικοί ήχοι.







To υλικό αυτό είναι αποτέλεσμα της εργασίας των  παρακάτω εκπαιδευτικών της ΠΟ του ΚΠΕ Μολάων με σκοπό την υποστήριξη των μαθητών και των εκπαιδευτικών στο έργο τους.

                                                       Μυλωνά Μαρία
                                                       Λέντζα Ευαγγελία
                                                        Μαστορόπουλος Νεκτάριος

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2011

ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ: οι πρώτες ζώνες βιώσιμης αλιείας σε Φούρνους-Κορσεούς

Έπειτα από πολύμηνη προεργασία, διαβουλεύσεις και επεξεργασία επιστημονικών δεδομένων το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, σε στενή συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τον τοπικό αλιευτικό σύλλογο προχωράει στον σχεδιασμό των πρώτων ζωνών βιώσιμης αλιείας στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ινστιτούτου σε θέματα περιβαλλοντικού δικαίου με τη αμερικανική νομική Σχολή του Yale, ομάδα ερευνητών από το Environmental Protection Clinic του Πανεπιστημίου βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Ελλάδα και πραγματοποιεί σειρά επαφών στους Φούρνους, στη Σάμο και στην Αθήνα (με το γραφείο της Επιτρόπου Θαλασσίων Υποθέσεων & Αλιείας κας Δαμανάκη), προκειμένου να συντάξει τον σχετικό φάκελο και να συμβάλλει στη νομική οχύρωση του σχεδίου.
Η ομάδα ερευνητών του Yale, η νομική σχολή του οποίου αποτελεί μία από τις κορυφαίες στον κόσμο, θα καταθέσει στο επόμενο χρονικό διάστημα, αφιλοκερδώς, συγκεκριμένες προτάσεις που θα κατοχυρώνουν νομικά την αναγκαιότητα της δημιουργίας διαχειριζόμενων ζωνών αλιείας με βάση αντίστοιχα διεθνή μοντέλα που εφαρμόζονται με επιτυχία σε χώρες με κυρίαρχη την αλιευτική παράδοση.
Η Ελλάδα διαθέτει τον μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο, αλλά και τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη. Όμως, η πολιτική της χώρας μας ουσιαστικά αγνοεί παντελώς τη θεμελιώδη σημασία της αλιείας για τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες.
Υπογραμμίζεται ότι η Ελλάδα δεν έχει δημιουργήσει διαχειριζόμενες ζώνες, στις οποίες να εξασφαλίζεται η αειφόρος χρήση του κάθε εργαλείου, με συγκεκριμένα κριτήρια επιλεκτικότητας, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες αλιευτικές χώρες. Παράλληλα συνεχίζουμε να αγνοούμε τον πολύτιμο ρόλο που θα μπορούσαν να έχουν οι τοπικές αλιευτικές κοινωνίες, στην συνδιαχείριση των ιχθυαποθεμάτων και αυτοέλεγχο έναντι των καταστροφικών αλιευτικών πρακτικών.
Η περίπτωση των Φούρνων είναι χαρακτηριστική, καθώςαποτελεί μία από τις πλέον παραδοσιακές μικρές αλιευτικές κοινωνίες της Ελλάδας και οι κάτοικοι ακόμα και σήμερα ζουν σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό από την αλιεία. Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων εντάσσεται στο Δίκτυο Natura 2000.
Στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών απαντάται υψηλής σημασίας θαλάσσια βιοποικιλότητα με χαρακτηριστικότερη παρουσία τα λιβάδια Ποσειδωνίας, τους υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών και σημαντικών πληθυσμών θαλάσσιων θηλαστικών και ιχθυοπανίδας.
Αν και πριν μια δεκαετία η περιοχή συνέθετε ένα από τα πλουσιότερα αλιευτικά πεδία, η διαρκώς αναπτυσσόμενη καταστροφική και παράνομη αλιεία από εργαλεία που φτάνουν από κάθε γωνιά της Ελλάδας, έθεσε την αλιευτική παραγωγή σε ιστορικό χαμηλό και την τοπική κοινωνία στα όρια της επιβίωσης.
Πλέον, οι συνθήκες είναι πιο ώριμες από ποτέ για να αναστραφεί η εικόνα της καταστροφής και της υπεραλίευσης. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η συγκεκριμένη προσπάθεια μπορεί να στεφθεί με επιτυχία, διότι δεν πρόκειται για στείρες απαγορεύσεις σε αλιευτικά πεδία που επιβάλλονται από «λευκά κολάρα», αλλά για μέτρα αειφόρου διαχείρισης που σχεδιάζονται με τη συμμετοχή και τη σύμφωνη γνώμη των ίδιων των αλιέων.
Συνεργάτες του Αρχιπελάγους από την Αυστραλία και την Αφρική περιγράφουν διεθνή μοντέλα συνδιαχειριζόμενων περιοχών αλιείας σε συνάντηση με την καθολική συμμετοχή αλιέων των Φούρνων.
Η προσπάθεια έχει, μεταξύ άλλων, και τη στήριξη της Επιτροπής Θαλάσσιων Υποθέσεων & Αλιείας που σταθερά υποστηρίζει τον καθορισμό ενός δικτύου προστατευόμενων περιοχών αλιείας στη Μεσόγειο, ως μία ασφαλή οδό για την ανάκαμψη και τη διαφύλαξη της παραγωγικότητας των θαλασσών, τη βιωσιμότητα της αλιείας και την επιβίωση των προστατευόμενων ειδών.